3.2.5 Samenvatting en conclusies

In deze paragraaf worden de voorafgaande paragrafen 3.2.1 t/m 3.2.4 beknopt samengevat, waarna enkele praktische conclusies worden getrokken. De uitwerking staat in 2.3 Omzettingsregels.

'Korte' en 'lange' klinkers

Bij de klinkers in Hebreeuwse woorden komt het Nederlandse onderscheid tussen 'kort' en 'lang' niet voor. De uitspraak daarvan kent in het Hebreeuws nogal wat variatie, maar is overwegend 'kort'. Dat zorgt voor een hoofdregel waarbij klinkers door enkele klinkerletters worden weergegeven. Voor een belangrijke uitzondering zorgen de klinkers [ie] en [ee], met een 'lange' uitspraak. (3.2.1 en 3.2.2)

Als woorden uit het Hebreeuws echter in het Nederlands worden overgenomen, gaan ze functioneren in een taal waarin het onderscheid tussen 'kort' en 'lang' wel bestaat. Daardoor moet ook bij de klinkers van Hebreeuwse woorden naar 'kort' en 'lang' worden gekeken, met als belangrijkste vraag waar duidelijk 'lange' en duidelijk 'korte' klinkers worden gezegd. Daarbij moet namelijk letterverdubbeling worden overwogen: bij 'lange' klinkers verdubbeling van de klinkerletter, en bij 'korte' klinkers verdubbeling van de daarop volgende medeklinkerletter als deze door een klinker gevolgd wordt. (3.2.1 en 3.2.2)

Klemtoon

Klinkers willen vooral duidelijk worden uitgesproken als ze staan in een beklemtoonde lettergreep. Dus speelt een rol welke lettergreep het accent heeft. Omgekeerd is verdubbeling van letters van belang, omdat deze kan fungeren als aanwijzing voor de plaats waar de klemtoon moet worden gelegd. (3.2.3)

Afbreking

Bij de schrijfwijze in het Nederlands van klinkers speelt een rol of deze in een open of gesloten lettergreep staan. Dat leidt tot de vraag hoe het woord in lettergrepen wordt ingedeeld. De sj en ts zorgen daarbij voor een probleem. Die zijn, net als de Nederlandse ch, weergave van één klank. Daarom wordt in het Sofeer-woordenboek, net als bij de ch, niet tussen de twee letters afgebroken. Omdat in het Nederlands echter afbrekingen ...s·j... of ...t·s... wel tamelijk vaak voorkomen, kunnen beklemtoonde 'lange' klinkers die voor deze letterparen staan, het best met twee letters worden geschreven, net als voor ch. (3.2.4)

Grondregels

Dit leidt tot de volgende grondregels voor klinkers:

Basisregel: Klinkers in woorden uit het Hebreeuws en het Jiddisj worden weergegeven zoals klinkers in oorspronkelijk Nederlandse woorden.
Hoofdregel: Klinkers in woorden uit het Hebreeuws en het Jiddisj worden in beginsel weergegeven door een enkele klinkerletter.
  Een duidelijk 'lange' klinker wordt geschreven met dubbele klinkerletters:
  1. in een beklemtoonde gesloten lettergreep;
  2. in een beklemtoonde open lettergreep vóór ch + klinker, sj + klinker, of ts + klinker.
Extra regel 1: De klank [ie] wordt weergegeven met ie in een beklemtoonde open niet-eindlettergreep, vooral als het wenselijk is om aan te geven dat daar de klemtoon ligt.
Extra regel 2: De klank [è/ee] wordt weergegeven met ee in een beklemtoonde gesloten lettergreep, vooral als het wenselijk is om aan te geven dat daar de klemtoon ligt. Zo wordt met name een uitspraak als sjwa voorkomen.
  Na een duidelijk 'korte' klinker die in een beklemtoonde lettergreep staat, wordt een medeklinkerletter verdubbeld die door een klinker gevolgd wordt.

Zie voor de concrete uitwerking hiervan, met voorbeelden, 2.3 Omzettingsregels, met name 2.3.3 Klinkers.


Vorige paragraaf:
3.2.4 Lettergreepindeling
Volgende paragraaf:
3.2.6 Klinkers: sjwa
© 2010 - 2024 Alle rechten voorbehouden